Hỏi: Bà nội cháu đã mất nhưng không để lại di chúc. Ai sẽ là người thừa kế trong trường hợp này?

Trả lời: Điều cháu hỏi liên quan đến nhiều quy định về thừa kế trên cơ sở tuân thủ những điều kiện và trình tự do pháp luật quy định. Theo Bộ luật Dân sự năm 2005, thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong một số trường hợp, trong đó có tình huống mà gia đình cháu gặp phải là "không có di chúc".

Thứ tự người thừa kế theo pháp luật được quy định như sau: Hàng thứ nhất bao gồm vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Như vậy, những người thừa kế có thể là cha mẹ đẻ và cha mẹ nuôi của bà cháu (nếu còn sống), ông nội (nếu còn sống), các con đẻ của bà (trong đó có bố cháu) và các con nuôi của bà (nếu có).

Sau khi thanh toán những khoản chi phí như: chi phí cho mai táng, tiền cấp dưỡng còn thiếu, các khoản nợ của bà, chi phí cho việc bảo quản di sản... những người thừa kế có thể họp mặt để thỏa thuận về việc phân chia di sản. Di sản có thể được phân chia bằng hiện vật nhưng nếu không thể chia được theo cách đó thì có thể bán để chia bằng tiền mặt.

Hỏi: Khi nào thì phát sinh những quyền và nghĩa vụ đối với tài sản thừa kế?

Trả lời: Theo Bộ luật Dân sự năm 2005 thì kể từ thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế có các quyền và nghĩa vụ tài sản do người chết để lại. Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Đối với trường hợp một người bị Tòa án tuyên bố là đã chết mà không xác định được ngày chết thì ngày mà quyết định của Tòa án tuyên bố người đó đã chết có hiệu lực pháp luật được coi là ngày người đó chết.

Trong trường hợp này, thời điểm mở thừa kế là ngày mà quyết định của Tòa án tuyên bố người đó là đã chết có hiệu lực pháp luật. Như vậy, nếu cháu là người thừa kế thì các quyền và nghĩa vụ của cháu đối với tài sản thừa kế sẽ phát sinh từ thời điểm mở thừa kế và việc xác định thời điểm đó sẽ thuộc một trong hai trường hợp vừa nêu trên đây.