Thực hiện các quyết định của UBND tỉnh Hà Tây và UBND huyện Quốc Oai năm 1988, UBND xã Phú Cát tiếp nhận 393,35 ha đất của Bộ Quốc phòng bàn giao lại bao gồm đất giao cho các hộ dân làm nhà ở, đất kinh tế mới, đất nông nghiệp, ao, hồ, chằm lầy, quỹ đất công.

Sau đó, Đảng ủy, HĐND xã Phú Cát đã ra chủ trương giao cho UBND xã ký hợp đồng cho thuê đất lâu dài, cấp bán đất công cho các hộ sử dụng làm nhà ở, kinh doanh dịch vụ, trồng cây lâu năm.

Từ năm 1992- 2004, UBND xã đã cấp bán diện tích khoảng: 189.617,22 m² đất (chủ yếu nằm trong diện tích đất kinh tế mới, đất đồi gò do Bộ Quốc phòng bàn giao lại) và ký xác nhận chuyển nhượng đất cho 216 hộ với diện tích 361.304,3 m²; trong đó 54.976,6 m² cấp bán cho 29 hộ nằm trong quy hoạch Khu công nghiệp Bắc Phú Cát và 175.062 m² của 40 hộ được xác nhận chuyển nhượng trái phép nằm trong quy hoạch khu công nghiệp. Và hàng loạt biệt thự, nhà kiên cố, trang trại trồng cây ăn quả đã được xây dựng trên diện tích đất cấp bán, chuyển nhượng trái phép nói trên.

Khởi đầu cho hàng loạt sai phạm về đất đai tại xã Phú Cát, từ năm 1992 đến 4-6-1994, Hoàng Văn Hàn, Chủ tịch UBND xã đã cấp bán 4638 m² đất công trái phép cho 10 hộ; Nguyễn Quang Tạ, Phó Chủ tịch UBND xã cùng với cán bộ địa chính Nguyễn Tuấn Đạt và cán bộ tài chính Ngô Đăng Tình đã ký hợp đồng cho thuê đất lâu dài, cấp, bán đất công và ký hợp thức chuyển nhượng 6.814 m² đất thuộc các khu vực thôn 7- xã Phú Cát cho 28 hộ, để thu về ngân sách xã và quỹ HTX nông nghiệp Phú Cát.

Ngay sau đó, bộ máy lãnh đạo kế tiếp của xã đã tiếp tục vi phạm về quản lý đất đai với mức độ trầm trọng hơn. Từ năm 1994 đến 2004, Phùng Văn Khay (nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND và UBND xã); Nguyễn Xuân Trường (nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã), Nguyễn Văn Yến (nguyên Phó chủ tịch HĐND xã); Lê Bá Lai (nguyên Chủ tịch UBND, Phó chủ tịch HĐND xã) và Nguyễn Quang Tạ (phó chủ tịch UBND xã) đã hai lần họp thống nhất, ra nghị quyết giao cho UBND xã ký hợp đồng cho thuê đất lâu dài, cấp bán đất công trái phép thu tiền theo các mức khác nhau, đồng thời thu tiền của các hộ chuyển nhượng đất dịch vụ, đất kinh tế mới với mức 3 triệu đồng/sào nếu không phải là người địa phương, các hộ trong xã thu 500.000 đồng/sào.

Thực hiện nghị quyết này, từ 1994 đến 1999, Lê Bá Lai cùng Nguyễn Tuấn Đạt, Ngô Văn Diễn nguyên là cán bộ địa chính xã và một số cán bộ xã Phú Cát đã ký hợp đồng cho thuê đất lâu dài, cấp bán đất công trái phép cho 117 hộ, diện tích 89.276,3 m² tại các khu vực từ thôn 4 đến thôn 7, thu hơn 1,8 tỷ đồng về ngân sách xã và quỹ HTX nông nghiệp. Điển hình là vụ bán 37.000 m² đất hồ Vai Réo thuộc khu vực Gò Quê, Rộc Vòn, xã Phú Cát. Cuối năm 1994, do có nhu cầu đầu tư, xây dựng xưởng lắp ráp máy vi tính, Nguyễn Kiên Cường đã thống nhất với Lai mua lô đất trên với giá 390 triệu đồng.

Sau khi nhận đủ tiền, Lai chỉ đạo viết một liên phiếu thu 300 triệu đồng với nội dung “Thu lệ phí chuyển nhượng đất kinh tế mới” giao cho Cường, đại diện cho sáu hộ ở Hà Nội nộp tiền mua đất; còn lại 90 triệu được để ngoài ngân sách xã chia nhau. Ngoài ra, Cường còn yêu cầu viết thêm một phiếu thu, số tiền là 600 triệu đồng nhằm mục đích để ràng buộc hợp đồng với UBND xã và liên doanh, liên kết với đối tác khác góp vốn cao hơn số tiền Cường đã bỏ ra mua đất.

Để hợp thức việc bán 37.000 m² nói trên, Lai và Phạm Quang Huy, cán bộ kế hoạch HTX nông nghiệp, đã lấy tên sáu hộ trong xã để ký hợp đồng giao nhận quyền sử dụng đất kinh tế mới lâu dài và sáu hộ có quyền thừa kế chuyển nhượng, thời gian ghi trên hợp đồng được ghi lùi ngày 15-3-1993. Biên bản giao mốc giới và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho sáu hộ do Nguyễn Kiên Cường đại diện cũng được ghi lùi ngày 20-3-1994. Không chỉ dừng lại ở đây, Lai còn cùng một số cán bộ địa chính, tài chính xã đã ký xác nhận chuyển nhượng đất, hợp thức bằng hợp đồng giao đất sử dụng lâu dài cho 168 hộ (chủ yếu là người trong xã), bán 234.513 m² đất cho 178 hộ, thu hơn 1,4 tỷ đồng.

Nghiêm trọng hơn, sau khi chỉ đạo cấp bán trót lọt 18.254 m² đất đồi gò cho 12 hộ trong nửa đầu năm 2000, mặc dù ngày 9-6-2000, UBND huyện Quốc Oai đã thông báo và Thường vụ Đảng ủy xã đã ra nghị quyết nghiêm cấm xác nhận chuyển nhượng đất, mua bán đất, thu tiền xác nhận chuyển nhượng đất trái phép, nhưng từ 13-7-2000 đến tháng 3-2004, Phùng Văn Khay vẫn tiếp tục cấp bán trái phép 38.140,3 m² đất và ao cho 34 hộ, thu về ngân sách xã hơn ba tỷ đồng.

Cuối năm 2001, qua người môi giới, chị Phạm Lan Anh ở khu tập thể Yên Lãng (Đống Đa) cùng anh Nguyễn Đình Tú ở phố Mã Mây (Hoàn Kiếm), TP Hà Nội đã thống nhất mua 37.000 m² hồ Vai Réo, nằm ven quốc lộ 21A của Nguyễn Kiên Cường với giá 70.000.000 đồng/sào, thành tiền gần 7,2 tỷ đồng.

Đầu năm 2002, sau nhiều lần Lan Anh đề nghị, Phùng Văn Khay, Nguyễn Quang Tạ và Ngô Văn Diễn thống nhất đồng ý xác nhận chuyển nhượng lô đất trên, toàn bộ hồ sơ mua bán được ký xác nhận, ghi lùi ngày trước thời điểm UBND huyện Quốc Oai ra thông báo nghiêm cấm xác nhận chuyển nhượng, mua bán đất trái phép. Ngày 17-5-2002, UBND huyện Quốc Oai đã ra quyết định số 206 thu hồi 37.000 m² đất chuyển nhượng trái phép nói trên và giao cho UBND xã Phú Cát quản lý và sử dụng đúng mục đích.

Qua kiểm tra hệ thống sổ sách, chứng từ kế toán của UBND xã, tổng số tiền ký hợp đồng cho thuê đất, cấp bán đất công và xác nhận chuyển nhượng đất trái phép là 8,153 tỷ đồng thu về ngân sách xã và quỹ HTX nông nghiệp, đã thu chi hết. Trong hai năm 2001- 2002, mặc dù đã có chỉ thị cấm xác nhận chuyển nhượng, mua bán đất công trái phép tại xã Phú Cát, nhưng Phùng Văn Khay, Lê Bá Lai, Nguyễn Quang Tạ, Nguyễn Xuân Trường, Nguyễn Văn Yến và Ngô Văn Diễn vẫn cấu kết, bán đất công thuộc khu vực Vai Réo lấy tiền chia nhau, mỗi đối tượng hưởng lời hàng trăm triệu đồng.

Hiện cơ quan CSĐT đã khởi tố, bắt tạm giam sáu đối tượng về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, đồng thời đề nghị xử lý hành chính một số đối tượng liên quan.