​Về mặt y học, các thành phần tạo nên chiếc bánh chưng đều là vị thuốc.

Chữa ngộ độc: đọt lá dong 50g, rửa sạch, giã nát, thêm nước vào vết thương rồi gạn uống. Ngày làm 2-3 lần.

Chữa vết thương: lá dong tươi 100g, rửa sạch, giã nhỏ, đắp băng lại. Nếu vết thương chảy máu, máu sẽ cầm lại ngay.

Chữa rối loạn tiêu hóa, đi ngoài nhiều lần trong ngày: lá dong đốt tồn tính, mỗi lần uống 20g với nước sôi để nguội. Ngày uống 2-3 lần.

Chữa rắn cắn: lá dong tươi 50g, rửa sạch, nhai, nuốt nước và lấy bã đắp vào vết rắn cắn. Nếu người bị nạn không nhai được, đem lá dong giã nát, lấy nước cho uống.

Gạo nếp (ngạch mễ) có vị ngọt, thơm, mềm dẻo, tính ấm, có tác dụng bổ tỳ vị.

Chữa nôn mửa: Tuệ Tĩnh (Nam dược thần hiệu) đã dùng gạo nếp 20g sao vàng, gừng tươi 3 lát, sắc với 200ml nước còn 50ml, uống trong ngày. Cũng với công dụng trên, kinh nghiệm dân gian lại dùng gạo nếp 12g phối hợp với mạch môn 12g, đảng sâm 12g, bán hạ chế 6g, cam thảo 4g, nấu nước uống. Nước gạo rang được dùng chống tiêu chảy.

Đỗ xanh (lục đậu). Dược liệu có vị ngọt, hơi tanh, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu khát, điều hòa ngũ tạng. Hạt đỗ xanh nấu với gạo nếp thành cháo, thêm đường, ăn hàng ngày chữa háo  nhiệt, cồn cào, đái dắt, nôn ọe khi có thai. Đỗ xanh tán thật nhỏ, trộn với giấm đắp chữa sưng tấy, phát nóng, đau nhức (Nam dược thần hiệu).

Để giải độc, lấy đỗ xanh cả vỏ, 2 phần; cam thảo 1 phần, sắc lấy nước uống. Hoặc đỗ xanh 40g phối hợp với đỗ đen 40g, lá bí đao 80g, cỏ mần trầu 20g, rau ngót 20g, lòng trắng trứng gà 1 cái. Tất cả để tươi, giã nát, thêm nước, gạn lấy một bát, cho lòng trắng trứng vào, khuấy đều, thêm đường cho đủ ngọt. Người lớn 2 lần, cách nhau 2 giờ; trẻ em uống làm 4 lần.

Đối với trường hợp thủy đậu ở thời kỳ các nốt đậu đã xẹp xuống, người ta dùng vỏ hạt đỗ xanh 12g, cát sâm 12g, sinh địa 12g, đậu ván trắng 12g, hạt đỗ đen 12g, hoàng tinh 10g, lá dâu 10g, mạch môn 10g, cam thảo dây 10g, phơi khô, sắc uống trong ngày.