Gần một nửa số trường hợp vô sinh nam có tinh dịch đồ bất thường. Trong đó, giãn tĩnh mạch tinh là nguyên nhân thường gặp. Hiện nay, bệnh có thể điều trị được bằng phẫu thuật.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, giãn tĩnh mạch tinh xảy ra ở 12% nam giới có tinh dịch đồ bình thường và ở 25% nam giới có tinh dịch đồ bất thường. Hơn 80% bệnh nhân không bị hiếm muộn, nhưng giãn tĩnh mạch tinh lại là nguyên nhân của 35-40% số nam giới hiếm muộn nguyên phát và 69-81% nam giới hiếm muộn thứ phát. Điều này chứng tỏ bệnh làm suy giảm dần chức năng sinh tinh của tinh hoàn.

Giãn tĩnh mạch tinh gây tăng sản tế bào Leydig, giảm tế bào Sertoli trong mỗi ống sinh tinh, gây ngừng sinh tinh. Đây là bệnh lý liên quan đến tư thế đứng của loài người, thường xảy ra bên trái.

Tĩnh mạch tinh bị giãn sẽ có nhiệt độ cao và không làm nguội máu động mạch được nữa. Điều này làm giảm chức năng của tinh hoàn, ảnh hưởng xấu đến quá trình sinh tinh. Các khảo sát tinh dịch đồ của những người mắc bệnh này cho thấy, 90% trường hợp tinh trùng giảm độ di động, 65% trường hợp có mật độ tinh trùng thấp dưới 20 triệu/ml.

Mục tiêu của điều trị giãn tĩnh mạch tinh là cải thiện chức năng tinh hoàn và tinh dịch đồ để làm tăng khả năng có con. Có nhiều phương pháp đang được ứng dụng:

X-quang can thiệp làm tắc mạch: Tỷ lệ biến chứng chung như thủng mạch máu, thuyên tắc mạch... là 6%. Biện pháp này chỉ nên dành cho những trường hợp phẫu thuật thất bại.

Phẫu thuật cột tĩnh mạch tinh ngả sau phúc mạc (phẫu thuật Palomo): Tỷ lệ tái phát cao và không bảo tồn động mạch tinh.
Phẫu thuật ngả bẹn (phẫu thuật Ivanissevich) có tỷ lệ tái phát thấp hơn, bảo tồn được động mạch tinh và bạch mạch nhờ sử dụng vi phẫu. Bất lợi là gây đau vùng bẹn sau mổ.

Phẫu thuật ngả dưới bẹn có những thuận lợi tương tự như phẫu thuật ngả bẹn và ít đau hơn do không cắt cơ, tuy nhiên cần phải có vi phẫu.

Phẫu thuật nội soi ổ bụng có tỷ lệ thành công tương tự phẫu thuật ngả sau phúc mạc nhưng tốn kém, có nhiều nguy cơ gây tổn thương ruột và các tạng trong ổ bụng.

Phương pháp có tỷ lệ thành công cao, ít biến chứng và đạt hiệu quả kinh tế lớn nhất là vi phẫu thuật ngả dưới bẹn hay ngả bẹn thấp.

Đa số các nghiên cứu đều cho thấy, việc phẫu thuật chữa giãn tĩnh mạch tinh giúp cải thiện tinh dịch đồ và tỷ lệ có thai. Hiệu quả điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố: mức độ bệnh, thể tích tinh hoàn (người bị teo tinh hoàn khó có con hơn), nồng độ hoóc môn FSH và tinh dịch đồ. Những bệnh nhân trước mổ có mật độ tinh trùng trên 5 triệu/ml có sự cải thiện rõ rệt sau mổ. Độ đi động trên 60% cũng là yếu tố tiên lượng tốt. 21-55% bệnh nhân vô tinh trước mổ sẽ có tinh trùng di động trở lại trong tinh dịch, và ít nhất là 25% có thể thụ thai theo cách tự nhiên. Các khảo sát cũng cho thấy, 69-86% bệnh nhân bị thiểu nhược tinh nặng (dưới 1 triệu tinh trùng/ml) có tinh dịch đồ cải thiện sau mổ, 38% sẽ có con.

Những cặp vợ chồng không thể có con tự nhiên sau phẫu thuật nên áp dụng bơm tinh trùng vào buồng tử cung.

(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)