Khi trẻ bị sốt, đừng vội cho trẻ dùng kháng sinh vì nhiễm khuẩn không phải là yếu tố duy nhất gây sốt. Nếu trẻ không nhiễm khuẩn, kháng sinh chẳng những không có tác dụng gì mà còn gây nhờn thuốc, rất nguy hiểm.

Việc dùng kháng sinh phải tuân thủ đúng chỉ định của các bác sĩ vì bác sĩ là người biết rõ khi nào cần sử dụng, lựa chọn đúng thuốc, đúng cách, đủ liều và đủ thời gian. Bên cạnh đó, người trực tiếp sử dụng thuốc cũng cần có những hiểu biết cơ bản về kháng sinh để sử dụng cho đúng. Sau đây là những thắc mắc thường gặp của các phụ huynh:

Nghe nói trẻ bị sốt, cảm cúm là do nhiễm trùng, tại sao những trường hợp này không được dùng ngay kháng sinh?

Một số bệnh nhiễm khuẩn thường gây có triệu chứng sốt, nhưng không phải tất cả các trường hợp sốt đều do nhiễm khuẩn. Chẳng hạn, trẻ có thể bị sốt do mọc răng hay cảm nắng. Do vậy, đừng vội cho trẻ dùng ngay kháng sinh mà trước tiên hãy tìm cách hạ nhiệt bằng paracetamol hay đắp trán, lau mình với khăn nhúng nước mát. Còn đối với cảm cúm do siêu vi (còn gọi là virus) gây ra, kháng sinh không có tác dụng chữa trị.

Đối với những trẻ bị viêm mũi, viêm hầu họng, nếu chỉ bị nhiễm siêu vi và chưa có biến chứng thì kháng sinh không có tác dụng. Trong trường hợp này, nếu trẻ bị sốt, chỉ nên cho dùng thuốc hạ nhiệt, kèm theo hút sạch mũi, nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý 0,9%. Nếu nghi ngờ trẻ bị nhiễm khuẩn, nên đưa đến bác sĩ để được định bệnh chính xác và chỉ định cho dùng kháng sinh khi cần thiết. Xin được nhắc lại, cho trẻ dùng kháng sinh theo sự chỉ định của bác sĩ là an toàn nhất, vì chỉ có bác sĩ mới xác định được trường hợp siêu vi kèm theo bội nhiễm vi khuẩn (triệu chứng viêm nhiễm kéo dài không bớt mà còn có xu hướng ngày càng nặng thêm). Lúc này, rõ ràng dùng kháng sinh là cần thiết.

Việc dùng kháng sinh bắt buộc đủ liều, nhưng tại sao có trường hợp ở mỗi lần khám bệnh, bác sĩ lại cho dùng thuốc với số lần trong ngày khác nhau, có lúc 3 lần/ngày, lần khác lại là 2 lần hoặc 1 lần duy nhất?

Tuy bác sĩ chỉ định cho dùng kháng sinh với số lần trong ngày khác nhau nhưng đều là đúng liều. Có loại kháng sinh bị đào thải ra khỏi cơ thể rất nhanh, phải dùng nhiều lần trong ngày, nhưng có kháng sinh được giữ lại trong cơ thể và duy trì tác dụng lâu hơn, nên chỉ cần dùng một lần duy nhất trong ngày. Như Erythromycin là kháng sinh thông thường phải uống 3-4 lần/ngày, trong khi đó Azithromycin là kháng sinh mới chỉ cần uống 1 lần trong ngày.

Trẻ bị bệnh, bác sĩ chỉ định dùng thuốc 10 ngày, nhưng đến ngày thứ 5 cháu có vẻ hoàn toàn khỏi bệnh, có nên ngưng thuốc không? Nghe nói đợt điều trị nhiều kháng sinh phải 5 ngày trở lên, tại sao với một số trẻ bị viêm tai giữa, bác sĩ chỉ cho uống trong 3 ngày?

Nên lưu ý, phải dùng kháng sinh theo đúng chỉ định của bác sĩ. Các triệu chứng bệnh như sốt, đau (như đau họng trong viêm họng) nhiều khi có vẻ hết nhưng tình trạng nhiễm khuẩn vẫn còn, vì vậy cần dùng kháng sinh đủ thời gian theo đơn thuốc để tiêu diệt hết vi khuẩn. Thông thường, dùng kháng sinh đủ thời gian là phải 5 ngày trở lên. Tuy nhiên, một số kháng sinh mới được dùng gần đây có thể rút ngắn thời gian điều trị. Như Azithromycin có thể dùng trong 3 ngày, cho hiệu quả điều trị một số bệnh nhiễm khuẩn tương đương với vài loại kháng sinh khác phải uống trong 10 ngày.

Có phải nếu cho cho trẻ dùng kháng sinh nhầm liều người lớn thì sẽ gây dị ứng như ngứa, nổi mẩn ngoài da?

Trường hợp dùng thuốc quá liều gây tai biến được gọi là ngộ độc thuốc. Đối với dị ứng thuốc, trong đó có dị ứng kháng sinh, chỉ cần tiếp xúc với liều thật nhỏ vẫn có thể bị rối loạn này. Có rất nhiều tác nhân trong môi trường, thức ăn, thức uống có thể gây ra dị ứng, vì vậy trường hợp vừa nêu không thể khẳng định nguyên nhân gây dị ứng là kháng sinh.

Điều hết sức lưu ý là đối với trẻ, phải dùng thuốc thật đúng liều. Với kháng sinh cũng vậy, tuy rằng nó ít gây tai biến do dùng quá liều so với nhiều thuốc khác.

(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)